یکی از مسائلی که در ربع آخر قرن نوزدهم نظر هر بررسی کننده امور بنادر ساحلیه خلیج فارس در دشت لیراوی را به خود جلب می نماید مسئله رونق تجارت اسلحه و مهمات جنگی در این دشت می باشد.
مطالعه اسناد و مدارک در این زمینه نشان می دهد که سیل مهمات و اسلحه به خلیج فارس نه تنها در دشت دیراوی بلکه در سراسر خلیج فارس مشکلاتی و بزرگی برای خلیج فارس و کرانه‌های آن به وجود آورد.
شروع حمل اسلحه به خلیج فارس نتیجه مستقیم اقدامات دولت هندوستان بود زیرا حکومت هندوستان میخواست با ارسال اسلحه و مهمات و خلیج فارس وسیله فراهم آورد تا جنگ افغانستان راک همکاران با همین احوال در جریان بود خاتمه بخشد البته حمل مستقیم اسلحه از طریق بنادر هندوستان به مقصد افغانستان مدت زمان بیشتری وقت لازم داشت.
در سال ۱۸۸۱ از آنجا که میزان محصولات جنگی به خلیج فارس قزوینی گرفت از طرف دولت ایران اعلام خطر شد به حمل اینهمه اسلحه و مهمات موجب می شود که در ایران و افغانستان اح های جنگی به میزان فوق‌العاده زیادی توضیح گردد و این امر ممکن است است پیامدهای خونین و غیر منتظری را پشت سر داشته باشد پس از این اخطار ارسال مهمات و اسلحه به ایران قطع گردید و دولت ایران نیز حتی المقدور از ورود آن ممانعت به عمل آورد ولی با وجود این فرانسوی ها هنوز هم به حمل اسلحه و مهمات به بندر خرمشهر ادامه می دادند در این مواقع اسلحه ها و مهمات هایی در بنادر ساحلی دشت لیراوی پیدا می‌شد .
زرگان فرانسوی می پوشیدن هر چه بیشتر بر میزان این قبیل محمولات بیفزایند.
در سال ۱۸۸۴ یک شرکت محلی در بوشهر تاسیس شد که تحت حمایت انگلیسی ها قرار گرفت اولیا این شرکت بدون اینکه اعتنایی به اعلام قبلی در زمینه منع حما اسلحه به خلیج فارس بنمایند در راه تجارت نامشروع اسلحه و مهمات سرمایه‌گذاری کرده و منافع بسیاری از این را به دست آوردند.
در سال ۱۸۸۷ نیز یک شرکت مختلط انگلیسی ایرانی که منحصراً به کار سفارش وحمل اسلحه .اشتغال می ورزید. به طور رسمی تاسیس شد و یک شعبه از طرف خود در بوشهر تاسیس نمود این شرکت و شرکت قبلی منافع هنگفتی از تجارت غیر مجاز خود به دست آوردند مشوق دیگران برای سرمایه‌گذاری در این زمینه گردیدند.
از سال ۱۸۹۰ و بعد سعید اسلحه و مهمات از طریق زنگار به سوی خلیج فارسسرازیر شد علت این امر آن است که مقارن با امام زمان ودیت اجباری فوق‌العاده‌ای برای عبور و مرور در آفریقای شرقی به وجود آورده بودند و چون سلطان عمان با انگلیسی ها در مورد خرید سلاح های آتشین باب تجارت جدیدی را باز کرده بود مسقط با سرعت هر چه تمام تر به صورت انبار بزرگی از برای انواع اسلحه دقیق مورد نیاز ممالک خاورمیانه بود درآمد. قسمت عمده سلاح هایی که به مسقط وارد می شد از طریق زنگبار حمل می گردید و پس از تجمع کافی در مسقط یکباره و خلیج فارس فرستاده و توزیع می شد. در سال ۱۸۹۶ تنها سه پنجم سلاح هایی که به خلیج فارس حمل شده بود درایران توزیع میگردید .
ادامه دارد 
درباره این سایت